Program Szczepień Ochronnych na 2025 rok – omówienie wybranych aspektów

Każdego roku Ministerstwo Zdrowia publikuje Program Szczepień Ochronnych (PSO), stanowiący fundament polskiego systemu ochrony zdrowia w zakresie profilaktyki chorób zakaźnych. Jest to dokument o kluczowym znaczeniu dla rodziców, pracowników ochrony zdrowia oraz wszystkich obywateli, precyzujący zasady i kalendarz obowiązkowych oraz zalecanych szczepień. 

PSO to nie tylko wykaz szczepień, ale kompleksowy plan działania mający na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się groźnych chorób zakaźnych w populacji. Jego głównym celem jest budowanie odporności zbiorowej, która chroni nie tylko osoby zaszczepione, ale również te, które ze względów medycznych nie mogą przyjąć szczepionki. Program jest aktualizowany co roku w oparciu o najnowsze dane epidemiologiczne, rekomendacje naukowe oraz dostępność szczepionek.

Na samym początku warto przypomnieć sobie kilka podstawowych informacji jak typy odporności i szczepionek oraz zasady szczepień. 

Możemy wyróżnić odporność wrodzoną oraz nabytą. Przykładem nieswoistego mechanizmu odporności wrodzonej jest np. działanie aparatu rzęskowego dróg oddechowych. Nabyta odporność natomiast to już wykształcone i utrwalone mechanizmy obronne swoiście skierowane przeciw drobnoustrojom wykorzystując limfocyty T i B. Odporność swoistą możemy „nabyć” na kilka sposobów:

Jeśli chodzi o typy szczepionek, należy wskazać szczepionki atenuowane, czyli zawierające żywe, pozbawione zjadliwości szczepy drobnoustrojów oraz nieżywe m.in. inaktywowane, rekombinowane, podjednostkowe, polisacharydowe, wektorowe.

Dodatkowo, biorąc pod uwagę różną swoistość można wyróżnić szczepionki:

Monowalentne – zawierają jeden rodzaj drobnoustroju lub antygeny, pochodzące od jednego drobnoustroju, chronią przed jedną chorobą.

Poliwalentne – zawierają kilka typów tego samego drobnoustroju lub antygeny pochodzące od kilku typów drobnoustrojów, zapewniają ochronę przed jedną chorobą.

Skojarzone – zawierają antygeny kilku typów różnych drobnoustrojów, więc chronią przed kilkoma chorobami.

PODSTAWOWE ZASADY SZCZEPIEŃ:

• Noworodki, niemowlęta i dzieci <3r.ż. domięśniowo szczepimy w przednio-boczną część uda.
• Szczepienia domięśniowe są przeciwwskazane u osób z istotną klinicznie skazą krwotoczną.
• Różne szczepionki można stosować jednocześnie, podając w odległe miejsca (różne kończyny), a jeśli w jedną to z zachowaniem odległości min. 25mm.
• Ogólne przeciwwskazania do szczepień:

a) Reakcja anafilaktyczna na poprzednią dawkę szczepionki lub na jakikolwiek jej składnik.

b) O ciężkim lub średnio ciężkim przebiegu.

c) Zaostrzenie choroby przewlekłej.

• Przeciwwskazania do szczepień szczepionkami żywymi:

a) Zaburzenia odporności:

• wrodzone zespoły z ciężkimi niedoborami immunologicznymi (SCID);
• immunosupresja związana z chorobą nowotworową (cytostatyki, chemioterapia);
• okres 24 miesięcy po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych;
• leczenie ogólnoustrojowe sterydami w wysokich dawkach – prednizon w dawce;
• dobowej ≥ 20mg (>2mg/kg mc./24 h, jeśli mc.<10kg) lub innym GKS w równoważnej dawce przez ≥ 14dni;
• leczenie lekami biologicznymi (anty-TNF, rytuksymab);
• leczenie metotreksatem w dawce > 0,4mg/kg mc./tydź, azatiopryną w dawce > 3mg/kg mc./24h lub merkapropuryną > 1,5mg/kg mc./24godz.
• AIDS;
• HIV z liczbą LiT CD4 <200/ul(dorośli) lub odsetkiem CD4 <15% (dzieci);

b) Ciąża

• Odstępy pomiędzy szczepionkami:

Inaktywowane – inaktywowane > jednocześnie lub dowolnie

Inaktywowane – żywe > jednocześnie lub dowolnie

Żywa – żywa > jednocześnie lub w odstępie 4 tygodni [z wyjątkiem żywych doustnych przeciw rotawirusom, polio, durowi brzusznemu – te mogą zostać podane jednocześnie lub w dowolnym odstępie od szczepionek inaktywowanych lub żywych parenteralnych]

• Jeśli odstęp pomiędzy podaniem kolejnych dawek danej szczepionki, które powinny być podane w odstępie 4 tygodni, będzie skrócony o ponad 4 dni, dawkę podaną zbyt wcześnie należy powtórzyć
• Jeśli szczepionek żywych nie zastosujemy jednocześnie, należy między nimi zachować odstęp 4-tygodniowy, a jeżeli odstęp ten będzie krótszy niż 4 tygodnie, dawkę podaną jako drugą uznajemy za nieważną i powtarzamy (nie funkcjonuje tu zasada 4 dni)
• Wydłużanie odstępów pomiędzy szczepieniami nie wymaga podawania dodatkowych dawek.
• Jednoczesne zastosowanie szczepionek oznacza ich podanie w ciągu 24godzin.
• Jeśli w ciągu 2 tygodni od szczepienia żywą szczepionką (MMR, ospa wietrzna) zostaną podane preparaty krwiopochodne zawierające immunoglobuliny szczepienie takie jest nieefektywne i należy je powtórzyć po ≥ 3 miesiącach (w zależności od dawki i rodzaju preparatu np. 11 miesięcy od podania 2g/kg mc./24h i.v. IVIG)

Szczepienia obowiązkowe: Jest to rdzeń programu, obejmujący szczepienia finansowane z budżetu państwa i obligatoryjne dla określonych grup wiekowych (przede wszystkim dzieci i młodzieży). Obejmują one m.in. szczepienia przeciwko gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, a także zakażeniom pneumokokowym i Haemophilus influenzae typu b. Wszelkie zmiany w kalendarzu tych szczepień są zawsze przedmiotem szerokiej dyskusji i uzasadnienia medycznego.

Szczepienia zalecane: To szczepienia, które nie są obowiązkowe, ale są rekomendowane ze względu na ryzyko zachorowania na określone choroby lub w celu zwiększenia ochrony zdrowotnej. Często dotyczą one szczepień sezonowych (np. przeciw grypie) lub szczepień dla osób z grup ryzyka (np. podróżujących, z chorobami przewlekłymi). Finansowanie tych szczepień zazwyczaj leży po stronie pacjenta lub ubezpieczyciela.

Standardowy schemat realizacji szczepień:

KALENDARZ SZCZEPIEŃ DZIECI

Pierwsza doba życia:

Szczepionka BCG zawierająca żywe, osłabione prątki bydlęce, jest podawana śródskórnie w zewnętrzną 1/3 górną lewego ramienia w pierwszej dobie życia albo nie później niż do dnia wypisu ze szpitala;

Jest możliwe po osiągnięciu stabilnej masy ciała >2000g

* U dzieci matek otrzymujących leczenie immunosupresyjne, w tym biologiczne 3-6 miesięcy przed porodem, szczepienie p/gruźlicy jest p/wskazane.

* U dzieci, gdzie w rodzinie rozpoznano SCID szczepienie BCG należy odroczyć do czasu wykluczenia zespołu

* Noworodki urodzone przez matki HIV+ do szczepienia BCG powinny być kwalifikowane przez spec. chorób zakaźnych

Szczepionka przeciw WZWB

Schemat 3-dawkowy: dzieci z masą ≥2000g: 0; 1; 6 miesięcy

Pierwsza dawka powinna być podana w ciągu 24 godzin od urodzenia;

Druga dawka szczepienia podstawowego po 4–6 tygodniach po dawce pierwszej.

Trzecia dawka szczepienia podstawowego (uzupełniająca) po 6 miesiącach od pierwszej dawki.

Schemat 4-dawkowy: dzieci z masą urodzeniową <2000g: 0; 1; 2; 12 miesięcy

* noworodkom o podwyższonym ryzyku zakażenia HBV, szczególnie urodzonym przez kobiety z aktywnym zakażeniem HBV, zaleca się podanie pierwszej dawki szczepionki przeciw wzwB  łącznie z jedną dawką immunoglobuliną anty HBs w ciągu pierwszych 12 godzin życia. Szczepienie wykonuje się wówczas w schemacie 4-dawkowym.

2 miesiąc życia – od ukończenia 6 tygodnia życia

Szczepionka przeciw rotawirusom – doustne szczepionki zawierające żywe, atenuowane wirusy. Schemat zależy od preparatu:

Jeden preparat: I dawka po ukończeniu 6 tygodnia (nie później niż przed ukończeniem 12 tyg. życia); II dawka 4 tyg. po pierwszej; Schemat do 24 tygodnia życia (preferowane do 16 tygodnia życia)

Inny preparat: I dawka po ukończeniu 6 tygodnia życia; II dawka 4 tygodnie po pierwszej; III dawka 4 tygodnie po drugiej; Schemat do max. 32 tygodnia życia (preferowne podanie wszystkich dawek do 20-22 tygodnia życia)

Szczepionka przeciw WZWB druga dawka od ukończenia 6 tygodnia życia, ale w szczególnych sytuacjach może być podana po 4 tygodniu życia.

Szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi DTP – pierwsza dawka szczepienia podstawowego;

Są to 3 dawki w odstępie 6-8 tygodni w 1 roku życia (szczepienie pierwotne) oraz 1 dawka w 2 roku życia (uzupełniające). W przypadku dzieci, u których występują trwałe p/wskazania do szczepienia DTwP oraz urodzonych przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową <2500g, powinno się zastosować szczepionkę błoniczo-tężcowo-krztuścową z bezkomórkowym komponentem krztuśca DTaP.

Szczepionka przeciw H.influenzae B – szczepieniami obowiązkowymi objęte są dzieci od 7 tygodnia życia do ukończenia 5 roku życia oraz osoby przed/po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych, narządów wewnętrznych, splenektomii, z asplenią, z zaburzeniami czynności śledziony bez względu na wiek. Schemat różni się w zależności od wieku np. od 6tyg. życia do 6m.ż 3 dawki w odstępach co najmniej 4 tygodni + dawka uzupełniająca w 16- 18m.ż. A w okresie od 7-12m.ż. 2 dawki w odstępie 2 miesięcy + dawka uzupełniająca w 18m.ż.

Szczepionka przeciw S.pneumoniae – Obowiązkowe do ukończenia 5 r.ż. Schemat 3-dawkowy u dzieci urodzonych po 37 tygodniu ciąży (dwie dawki w odstępie 8 tygodni i trzecia uzupełniająca po ukończeniu 12 miesiąca życia po upływie co najmniej 6 miesięcy od drugiej dawki); Schemat 4-dawkowy u dzieci urodzonych przed 37 tygodniem ciąży lub z czynnikami ryzyka* (trzy dawki w 1. roku życia w odstępie 4 tygodni, czwarta uzupełniająca w 2. roku życia co najmniej 6 miesięcy od trzeciej dawki)

*Dzieci z grup ryzyka(szczepienie przeciw S.pneumoniae obowiązkowe do 19r.ż.):

> po urazie lub z wadą OUN przebiegającą z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego.

> zakażone HIV.

> po HCT, przed przeszczepieniem narządów lub po nim, lub przed wszczepieniem implantu ślimakowego lub po nim.

> chorujące na: przewlekłe choroby serca, płuc (astma), choroby immunologiczno-hematologiczne, z asplenią wrodzoną, dysfunkcją śledziony lub po splenektomii.

> z pierwotnymi niedoborami odporności, chorobami metabolicznymi (cukrzyca).

4 miesiąc życia

Od ukończenia 12 tygodnia życia

Szczepionka przeciw poliomyelitis IPV – pierwsza dawka szczepienia podstawowego, druga dawka w odstępie 1 lub lepiej 2 miesięcy, a trzecia uzupełniająca 6-12miesięcy od pierwszej w 16-18m.ż.

Od ukończenia 14 tygodnia życia – po upływie 8 tyg. od pierwszej dawki

Szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi DTP – II dawka

Szczepinka przeciw H.influenzae B – II dawka (w przypadku dostępności szczepionki skojarzonej do szczepienia podstawowego można stosować szczepionki wysokoskojarzone (DTaP-IPV-Hib))

Szczepionka przeciw S.pneumoniae – II dawka

6 miesiąc życia – po upływie 8 tygodni od poprzedniej dawki

Szczepienie przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi DTP – III dawka

Szczepienie przeciw H.influenzae B – III dawka

Szczepienie przeciw poliomyelitis IPV – II dawka

W 7 miesiącu życia – od ukończenia 6 m.ż.

Szczepienie przeciw WZWB – III dawka szczepienia podstawowego

W 13-15miesiącu życia – od ukończenia 12 m.ż.

Szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce MMR – I dawka szczepienia podstawowego „żywą” szczepionką skojarzoną;

> Wcześniejsze szczepienie szczepionką przeciw odrze nie jest przeciwwskazaniem do zaszczepienia 3-walentną skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce.

> Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę i różyczkę nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia. Szczepienie MMR można przeprowadzić po ustąpieniu ostrych objawów i poprawie stanu ogólnego pacjenta.

Szczepionka przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae III dawka szczepienia podstawowego, po upływie 6 miesięcy od II dawki

16-18 miesiąc życia – po ukończeniu 15 miesiąca życia

Szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi DTP – IV dawka

Szczepinka przeciw H.influenzae B – IV dawka (w przypadku dostępności szczepionki skojarzonej do szczepienia podstawowego można stosować szczepionki wysokoskojarzone (DTaP-IPV-Hib))

Szczepionka przeciw poliomyelitis IPV – III dawka 

6 rok życia (do ukończenia 6 roku życia)

Szczepionka przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi DTaP – I dawka szczepienia przypominającego szczepionką zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca np. DTaP-IPV

Szczepionka przeciw poliomyelitis IPV – szczepienie przypominające

Szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce MMR – szczepienie przypominające szczepionką żywą atenuowaną

* U dzieci, którym nie podano 2. dawki szczepionki MMR w 6. roku życia należy uzupełnić brakujące szczepienie najpóźniej do 19. roku życia.

14 rok życia (do ukończenia 14 roku życia)

Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi Tdap – II dawka szczepienia przypominającego szczepionką ze zmniejszoną zawartością komponentu krztuścowego zawierającą bezkomórkowy komponent krztuśca

* W przypadku dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi szczepienie jest przeprowadzane szczepionka błoniczotężcową (Td).

19 rok życia - do ukończenia 19 roku życia

Szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi Td – III dawka szczepienia przypominającego.

NIEPOŻĄDANY ODCZYN POSZCZEPIENNY

Niepożądany Odczyn Poszczepienny (NOP) to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w określonym czasie po podaniu szczepionki. Najczęściej ten okres wynosi cztery tygodnie, z wyjątkiem szczepienia przeciwko gruźlicy (BCG), gdzie kryterium czasowe jest dłuższe ze względu na specyfikę szczepionki.

NOP może być wynikiem indywidualnej reakcji organizmu, błędu wykonania lub podania szczepionki, zjawisk od szczepienia niezależnych, a jedynie przypadkowo pojawiających się przy okazji szczepienia.

NOP-y są monitorowane i zgłaszane, aby zapewnić bezpieczeństwo programów szczepień. Na dokonanie zgłoszenia wystąpienia odczynu jest 24 godziny od powzięcia podejrzenia.

Możemy wyróżnić różne rodzaje i kryteria NOP m.in. ciężki, poważny oraz lekki odczyn.

SZCZEPIENIA OBOWIĄZKOWE OSÓB SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA ZAKAŻENIE:

• Obowiązek szczepienia przeciw pneumokokom dotyczy osób do ukończenia 19 r.ż. po urazie lub z wadą OUN z wyciekiem PMR, przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego, przed lub po leczeniu immunosupresyjnym lub biologicznym, przed przeszczepieniem narządów lub po, z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności, nowotworami, z przewlekłymi chorobami serca, nerek, płuc oraz cukrzycą; Wszystkich pacjentów przed lub po HCT, przed przeszczepieniem narządów miąższowych lub po oraz z anatomiczną lub czynnościową asplenią.
• Obowiązkowi szczepienia przeciw WZWB podlegają uczniowie szkół i uczelni medycznych; osoby uprzednio nieszczepione narażone na zakażenie w wyniku styczności z osobą z WZWB; pacjenci zakażeni WZWC; nieszczepione uprzednio osoby wykonujące zawód medyczny; pacjenci z przewlekłą chorobą nerek i filtracją kłębuszkową <30ml/min oraz dializowani; osoby przed lub po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych/narządów; po splenektomii; z asplenią; kobiety planujące ciążę uprzednio nieszczepione przeciw WZWB.
• Obowiązkowe szczepienie przeciw ospie wietrznej dotyczy dzieci i młodzieży do ukończenia 19 r.ż., które nie chorowały na ospę wietrzną z niedoborem odporności wrodzonym lub nabytym lub przed planowanym leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią oraz osób z otoczenia tych chorych, które wcześniej nie chorowały; a także dzieci i młodzieży do ukończenia 19 r.ż., które nie chorowały na ospę wietrzną przebywające lub zakwalifikowane do pobytu w zakładach opiekuńczych, domach dziecka, placówkach wychowawczych, żłobkach i klubikach dziecięcych.

SZCZEPIENIA ZALECANE

• Przeciw COVID-19 – od 6 miesiąca życia.
• Przeciw grypie i.m./s.c. – od ukończenia 6 miesiąca życia, w przypadku osób powyżej 60 r.ż. szczepienie może być realizowane szczepionką wysokodawkową.
• Przeciw grypie szczepionką donosową – od 24 miesiąca życia do 18 roku życia.
• Przeciw zakażeniom wirusem syncytialnym układu oddechowego (RSV) – osobom w wieku ≥60 lat oraz 50-59 lat ze zwiększonym ryzykiem zachorowania (z niewydolnością serca, chorobą niedokrwienną serca, zaburzeniami rytmu serca, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, astmą oskrzelowa, po przeszczepie szpiku kostnego, po przeszczepie narządowym, z cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, z nowotworami hematologicznymi) oraz kobietom w ciąży między 32-36 tyg. ciąży celem biernej ochrony dzieci do 6 m.ż.
• Przeciw zakażeniom Neisseria Menningitidis – niemowlętom od 6 tyg. życia (w zależności od preparatu); dzieciom i dorosłym narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej; osobom z niedoborami odporności; dzieciom od 2 m.ż. z grup ryzyka zaburzeń odporności oraz szczególnie narażonym na zachorowanie nastolatkom i osobom dorosłym, w szczególności powyżej 65. roku życia.
• Przeciw inwazyjnym zakażeniom streptococcus pneumoniae – pacjentom powyżej 50 r.ż., a szczególnie powyżej 65 r.ż.; chorym z obciążeniami takimi jak: przewlekła choroba płuc, wątroby, serca, nerek, z zespołem nerczycowym i cukrzycą; dorosłym z wyciekiem PMR, implantem ślimakowym czy asplenią; dorosłym z zaburzeniami odporności, uzależnionym od alkoholu czy palącym papierosy.
• Przeciw zakażenion haemophilus influenzae typu b – zalecana dzieciom do ukończenia 6 r.ż. nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych oraz osobom z zaburzeniami odporności według indywidualnych wskazań.
• Przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu – szczególnie zalecana osobom przebywającym na terenie o nasilonym występowaniu; może być stosowana po ukończeniu 12 m.ż.
• Przeciw WZWB – osobom narażonym na zakażenie poprzez ewentualne ryzyko uszkodzenia ciągłości tkanek, pacjentom przewlekle chorym z niedoborami odporności, cukrzycą (gdy po szczepieniach podstawowych stężenie przeciwciał anty HBs jest <10 j.m./l, zaleca się podanie kolejnych 1–3 dawek szczepionki), z nowotworami w trakcie leczenia immunosupresyjnego oraz pacjentów po przeszczepieniu narządów (zaleca się utrzymanie poziomu przeciwciał ≥100 j.m./l; kontrola przeciwciał odbywa się co 6 miesięcy; gdy stężenie spada poniżej 100 j.m./l należy podać podwójną dawkę szczepionki); przewlekłą chorobą nerek (z filtracją kłębuszkową poniżej 30 ml/min oraz u osób dializowanych jeżeli stężenie przeciwciał anty HBs jest poniżej poziomu ochronnego (10 j.m./l) - zaleca się badanie poziomu przeciwciał co 6–12 miesięcy; przygotowywanym do operacji, starszym, kobietom nieszczepionym planującym ciążę.
• Przeciw WZWA – szczególnie zalecane osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokim ryzyku występowania WZWA, osobom pracującym z żywnością, dzieciom które nie chorowały na WZWA, pracownikom medycznym; osobom z grup ryzyka, w których obserwuje się zwiększoną liczbę zachorowań w szczególności narażonym w związku z ryzykownymi zachowaniami.
• Przeciw odrze, śwince, różyczce – osobom wcześniej nieszczepionym, które nie chorowały, w szczególności młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (nie szczepić na 4 tygodnie przed planowaną ciążą i w okresie ciąży); uczniom i studentom szkół i uczelni medycznych; pracownikom ochrony zdrowia.
• Przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi – młodzieży w 19. roku życia zamiast trzeciej dawki szczepienia przypominającego szczepionką przeciw błonicy i tężcowi(Td); przypominające dawki dla osób dorosłych co 10 lat oraz szczególnie zalecane personelowi medycznemu, pacjentom w podeszłym wieku, kobietom w ciąży po ukończeniu 27. do 36. tygodnia ciąży, osobom z otoczenia noworodków i niemowląt do ukończenia 12 m.ż.
• Przeciw zakażeniom ludzkimi wirusami brodawczaka (HPV) – od ukończenia 9 r.ż. (objęte finansowaniem ministra właściwego do spraw zdrowia, osobom po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia, w schemacie 2 - dawkowym).
• Przeciw gruźlicy – osobom do 15 r.ż. nieszczepionym przeciw gruźlicy w ramach szczepień obowiązkowych.
• Przeciw ospie wietrznej – zalecane osobom, które nie chorowały na ospę oraz nie zostały zaszczepione, a w szczególności kobietom planującym ciążę, uczniom szkół i uczelni medycznych, pracownikom ochrony zdrowia.
• Przeciw półpaścowi – wskazane dla osób, które przebyły zakażenie VZV, a szczególnie obciążonych niedoborami odporności, przewlekłymi chorobami serca, wątroby, płuc, nerek, chorobami autoimmunizacyjnymi, z depresją czy cukrzycą oraz dla pacjentów którzy ukończyli 50 r.ż. (nie należy podawać szczepionki w czasie aktywnego półpaśca, należy opóźnić szczepienie do czasu ustąpienia objawów choroby, ale w przypadku półpaśca ocznego, z uwagi na możliwość ponownych rzutów zapalenia naczyniówki lub siatkówki zaleca się opóźnienie szczepienia o ≥ 12 miesięcy od ustąpienia zmian zapalnych w obrębie gałki ocznej).
• Wybrane szczepienia zalecane do wykonania przy wjeździe do rejonu narażenia: przeciw cholerze, durowi brzusznemu, wściekliźnie, poliomyelitis, japońskiemu zapaleniu mózgu, żółtej gorączce, denga, mpox.

SZCZEPIENIA ZALECANE KOBIETOM W CIĄŻY

• Przeciw grypie – jedna dawka, może być podana w każdym okresie ciąży.
• Błonica, tężec, krztusiec (Tdap) – jedna dawka w każdej ciąży podana między 27 a 36 tc. (optymalnie między 28 a 32 tc.)
• COVID-19 – jedna dawka (zgodnie z aktualnymi zaleceniami).
• Przeciw syncytialnemu wirusowi oddechowemu (RSV) – jedna dawka między 24 - 36 tc zapewnia ochronę w pierwszych 6 miesiącach życia.
• Inne szczepionki inaktywowane mogą by podawane w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie.
• Kobietom w ciąży nie podaje się szczepionek żywych.
  
  

Opracowano na podstawie:

1. Program Szczepień Ochronnych na rok 2025

2. Wakcynologia praktyczna, wydanie X, 2025, Przemysław Ciechanowski

3. ABC bilansów dziecka, podręcznik dla lekarzy, wydanie II, pod red. Anny Oblacińskiej, Marii Jodkowskiej i Piotra Sawca

4. szczepienia.pzh.gov.pl

Lek. Małgorzata Chromniak-Tańska